CZYM JEST... prawda
W klasycznej definicji prawdy – przypisywanej Arystotelesowi, wyeksplikowanej jednak w przywoływanej najczęściej formie dopiero przez św. Tomasza – jest ona zgodnością myśli i rzeczy. Zgodność ta...
Katechizm inteligenta
-
CZYM JEST... sumienie
Słowo „sumienie” w języku polskim, według Brüknerowskiego wywodu, oznacza właściwie „wątpienie”. Najpierw – w XV w. – występowało jako sąmnienie i sampnienie, później – w wieku XIX – jako sumnienie....
CZYM JEST... sprawiedliwość
Jest sprawiedliwość równością i proporcjonalnością wobec drugiego człowieka. Wyróżniamy zatem, postrzegając sprawiedliwość jako cnotę szczegółową, dwa jej rodzaje: rozdzielającą i wyrównującą....
CZYM JEST... przyjaźn
Była też przyjaźń w tamtych czasach wyrazem swoistego kompromisu dwu sił: z jednej strony – dążenia do samowystarczalności i niezależności, z drugiej – pragnienia stowarzyszania się ludzi o podobnych...
Czym jest... tożsamość narracyjna
Jedność życia byłaby poprzez opowieść dana jako jedność postaci, bohatera tej opowieści, jedność postaci zaś – jako jedność narracji łączącej narodziny, życie i śmierć. Jednakże historia życia...
Czym jest... szczęście
Czym zatem jest eudaimonia według Arystotelesa? W „Etyce nikomachejskiej” pisze, że: „Dobrze żyć i dobrze działać [w grece wyrażenie to oznacza równocześnie „dobrze się mieć”] to to samo, co być...
CZYM JEST... święto
Najważniejsze święta są dniami wolnymi od pracy. Święto nie jest jednak tym samym, co dzień, co czas wolny – wolny od codziennych obowiązków, od pracy, codziennej krzątaniny, od tego, co „przyziemne...
CZYM JEST... UTYLITARYZM
Samo pojęcie dobra było różnie przez różnych przedstawicieli tego nurtu filozofii pojmowane, co skutkowało często skrajnie różnymi wnioskami praktycznymi. Utylitaryzm hedonistyczny głosi, że...
CZYM JEST... wstyd
W Grecji okresu klasycznego siła wstydu jest wciąż duża. Według Arystotelesa wstyd jest bardziej podobny do uczucia aniżeli do trwałej dyspozycji. W „Etyce nikomachejskiej” określa go jako „lęk przed...
CZYM JEST... DOBRO
Wskazuje Arystoteles na „środek” jako na miarę rozwagi. Czy „środek” jest jednak zasadą? Nie jest nią, jeśli przez zasadę rozumiemy kryterium, które pozwala na określenie owego nie „za dużo” i nie „...
CZYM JEST... CZAS
I nie pytamy w tym miejscu „tylko” o jakiś konkretny, określony czas. Pytamy o czas w ogóle. Gdy potocznie myślimy o czasie, myślimy o czymś, co płynie. Na myśl przychodzi nam jakiś wielki zegar...
CZYM JEST... wolny wybór
Przypisując człowiekowi zdolność wolnego wyboru, czynimy go racją swego działania. Byty naturalne posiadają w sobie przyczynę swego ruchu, od działającego natomiast zależy, czy działanie zapoczątkuje...
CZYM JEST... szacunek
Pojęcie równości nie jest zatem zwieńczeniem problematyki szacunku, ale zaledwie początkiem, do którego dochodzimy, odkrywając w tej równości zarysowującą się już nierówność. Bo chociaż...
CZYM JEST... piękno
Różne teorie piękna podają różne jego warunki. Przez wieki wskazywano na warunki obiektywne piękna, najpierw formalne, później też treściowe. Formalne warunki obiektywne tkwiły u podstaw...
CZYM JEST... przyjemność
Powinność dzielnego działania spełniana być winna nie z tego wyłącznie względu, że jest powinnością, ale – przede wszystkim – dlatego, że przyczynia się do urzeczywistnienia dobra swojego i innych,...
CZYM JEST... skuteczność
Jeśli jest cnota „pewnego rodzaju doskonałością i wykończeniem rzeczy”, która jest tym, czym miała być, jeśli działający może zaś dopiąć celu, może wyglądowi jego działającej cnoty niczego nie...
CZYM JEST... PLATOŃSKA METAFORA JASKINI
Wyobraźmy dalej sobie, że jednemu z więźniów udałoby się jakimś sposobem uwolnić z kajdan. Początkowo trudno byłoby się mu przyzwyczaić do oglądania przedmiotów, które dotychczas znał tylko z ich...
CZYM JEST... CNOTA
Punkt odniesienia wszelkich ocen moralnych w etyce cnót stanowi osoba i to, co ją określa – cnota, która jest stanem charakteru człowieka, z którego wypływa jego działanie. Cnotliwe działanie nie...
CZYM JEST... Intelektualizm etyczny Sokratesa
Czytamy u Arystotelesa w „Etyce eudemejskiej”, że Sokrates „uważał, że celem jest poznanie cnoty, i poszukiwał, czym jest sprawiedliwość, i czym męstwo, i każda część dzielności. A robił to rozsądnie...
CZYM JEST... MIŁOŚĆ
O tym, kim jest Eros, dowiadujemy się bliżej z Platońskiego dialogu „Uczta”. Ojcem jego jest Dostatek, zrodziła zaś go Bieda; ta dwoista natura, owa szczególnego rodzaju dysharmonia, mści się wciąż...Pages
