Czym jest... AUTORYTET
Autokreacja bądź kreacja godzą w samą istotę autorytetu. Jego istotną cechą jest przecież to, że nie można go wytworzyć. Nie można także zabiegać o bycie autorytetem. I chociaż autorytet, jako...
Katechizm inteligenta
-
CZYM JEST... pamięć
Pamięć ma charakter retrospektywny – zwrócona jest ku przeszłości. Ciąży na niej wciąż groźba jej przeciwieństwa – zapomnienie. W rozprawie „O pamięci i przypominaniu sobie” Arystoteles pisze, że aby...
Czym jest... OBIETNICA
Filozofowie analityczni, wśród nich np. John L. Austin, zaliczają obietnicę do wypowiedzi performatywnych, czyli takich, które dokonują czegoś przez sam fakt bycia wypowiedzianym. Wypowiedź...
CZYM JEST... zaufanie
Według Francisa Fukuyamy elementami, które kształtują zaufanie, są historia kulturowa i wychowanie. Zgodnie z główną tezą jego książki „Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu” dobrobyt...
CZYM JEST... etyka
Paradygmatem etyki nie jest sfera poznania, ale – działania. Dlatego też, wraz z Arystotelesem, „rozważamy, czym jest doskonałość etyczna nie po to, byśmy wiedzieli, ale po to, byśmy dobrymi [w tym...
CZYM JEST... wychowanie
Jak stwierdził Georg Kerschensteiner, „świadome urzeczywistnianie w sobie wartości jest samowychowywaniem, świadome urzeczywistnianie wartości w kimś jest wychowywaniem innych”. Czym jest jednak „...
CZYM JEST... działanie
Dobro domaga się realizacji, ale to działanie dopiero sprawia, że ono istotnie powstaje. Przed tym działaniem jest jakby nie-bytem. I nie-bytem pozostaje, jeśli działanie okaże się działaniem złym....
CZYM JEST... wielkoduszność
Wielkoduszność, jako uzasadniona duma ze swej wielkości, jest umiarem między skromnością, najczęściej fałszywą, a próżnością, zawsze niemądrą, bo nierozumnie mierzącą to, co ją powoduje. Jeśli ktoś...
CZYM JEST... wiedza o dobru
Arystoteles ujmuje problem w taki sposób: w wiedzy praktycznej nie chodzi o to, by wiedzieć, czym jest dzielność, ale o to, by wiedzieć, jak człowiekiem dzielnym się stać. Nie wiedza bowiem sprawia,...
CZYM JEST... cierpliwość
Wydaje się, że z natury jesteśmy raczej niecierpliwi. Że cierpliwości musimy się dopiero uczyć. Jak? Jest to o tyle trudniejsze dzisiaj, bo nasza cywilizacja jest cywilizacją techniczną, ta zaś –...
CZYM JEST... nadzieja
Mówiąc o nadziei, na uwadze trzeba mieć to, że posiada ona kilka znaczeń. Przywołajmy w tym miejscu rozróżnienia św. Tomasza. Według Akwinaty, nadzieja w pierwszym znaczeniu tegoż słowa, tożsama jest...
CZYM SĄ... uczucia
Uczucia zatem to doznania duszy; ich zróżnicowanie bierze się zaś z różnorodności czynników, które mogą je wzbudzać, z różnic oddziaływania tych czynników na psychikę człowieka. Trudno je uchwycić....
CZYM JEST... dzielność
O dzielności etycznej możemy mówić w dwojakim sensie: po pierwsze, oznacza pewnego rodzaju skłonność, dyspozycję do pewnego rodzaju postępowania, po wtóre – używając tutaj również liczby mnogiej –...
CZYM JEST... myślenie
Pisze jednak Arystoteles, że filozof żyje w państwie, a poniekąd obok niego, podobny do tych, którzy uczestniczą w igrzyskach – oglądając je. „Widzieć” to bowiem pierwszy krok ku „wiedzieć”....
CZYM JEST... spryt
Pomocne będzie odniesienie się do greki. „Przebiegłość” to grecka panurgia, słowo denotacyjnie szersze aniżeli jego polski ekwiwalent, oznaczające także „podstępność”, „szelmostwo”, wręcz „gotowość...
CZYM JEST... nienawiść
Miłość kierunkuje wzwyż, ku najwyższym wartościom i ku byciu jak najlepszym wyrazicielem tychże wartości. Nienawiść – przeciwnie; ona ściąga w dół, ku temu, co negatywne. Akty nienawiści stają się w...
CZYM JEST... rozsądek
Rozsądek daje poznanie rzeczy jednostkowych, bo też każdorazowo w innej sytuacji przychodzi mu działać. Najpewniej ujawnia się poprzez człowieka, który go posiada i wraz z nim działa. Jakże bowiem...
Etyka rodzącej się Europy
U Homera świat bogów, świat natury i świat człowieka spaja jedna zasada. Gwarantem stabilności całego kosmosu (gr. „ład”) jest Mojra, a Zeus – najwyższym powiernikiem wyroków Mojry. Świat, w którym...
KIM JEST... mąż stanu
Jak mawiał R. Reagan, „politycy mają skłonność do myślenia o następnych wyborach, a nie o następnym pokoleniu”, a przecież o następnych pokoleniach, nie tylko o doraźnym sukcesie, winien myśleć mąż...
CZYM JEST... odpowiedzialność
Stajemy się odpowiedzialni nie tylko wtedy, gdy stajemy przed trybunałem prawa, odpowiadając za czyn przekraczający granice tego, co dozwolone prawem, i którego skutki domagają się interwencji i...Pages