Dariusz Jarosiński
W historii rodziny Ramotowskich jak w zwierciadle przegląda się historia Polski. Kilkanaście jej pokoleń stawało w obronie ojczyzny, walcząc z jej najeźdźcami, a kiedy zabrakło wolności, walczyli o jej odzyskanie.
Ramotowscy to stara polska rodzina szlachecka. W 1421 roku książę mazowiecki Janusz I nadał na ziemi wiskiej (wizkiej), położonej między rzekami Narew, Biebrza i Pisa, 30 włók ziemi (około 500 hektarów) braciom Ramotowi i Grzymisławowi pochodzącym z ziemi płockiej. Stolicą ziemi wiskiej była Wizna, już w XI wieku gród strzegący wschodniej granicy Mazowsza przed najazdami Jaćwingów, Prusów i Litwinów. Wizna to miejscowość położona nieopodal Łomży, którą kojarzymy głównie z bohaterską bitwą stoczoną tutaj we wrześniu 1939 roku, nazywaną polskimi Termopilami. Wspomniany Ramot...
W czasie swojej pracy dziennikarskiej i filmowej Stanisław Szwarc-Bronikowski nakręcił ponad sto filmów popularnonaukowych. Większość realizował za granicą. Emitowano je w krajach europejskich, USA, Australii i Kanadzie. Pisywał również eseje i cykle reportaży podróżniczych. Wcześniej jednak był aktywnym członkiem konspiracji niepodległościowej.
Starsi czytelnicy zapewne pamiętają program telewizyjny „Klub sześciu kontynentów” prowadzony przez red. Ryszarda Badowskiego. Była to jedna z dłużej emitowanych audycji w TVP w czasach Peerelu (od 1969 do 1988 r.). Znani podróżnicy opowiadali o swoich egzotycznych wyprawach. W czasach, kiedy otrzymanie paszportu było mrzonką, swoje opowieści snuli m.in. Tony Halik, Krzysztof Baranowski, Jerzy...
W Prabutach i okolicznych wioskach po 1945 roku swoją życiową przystań znaleźli wygnańcy z Kresów Wschodnich, głównie ocaleni z Wołynia. Nie ma chyba drugiego takiego miasta w Polsce, gdzie tak żywa jest pamięć Kresów Wschodnich, gdzie ludzie mówią publicznie o swoich traumatycznych przeżyciach, o zbrodniach nacjonalistów ukraińskich na Polakach. 11 lipca mija 75. rocznica tzw. krwawej niedzieli na Wołyniu, będącej apogeum ukraińskiego ludobójstwa Polaków i obywateli polskich innych narodowości.
Z inicjatywy Prabuckiego Stowarzyszenia Kresowiaków w 2007 r. na miejscowym cmentarzu została umieszczona symboliczna mogiła Kresowian. Na tablicy można odczytać: „Zmarłym i Pomordowanym na Kresach Wschodnich przez UPA i NKWD”. Przed mogiłą...
Antonina i Marian Poniatowscy opiekowali się burakowskim cmentarzykiem, na którym spoczywają powstańcy styczniowi, żołnierze Wojska Polskiego z wojny 1920 r., żołnierze AK. Czyścili groby, stawiali kwiaty, zapalali znicze. Modlili się. Odrzucali propozycje wyjazdu do Polski, choć niełatwy wiedli żywot w zrabowanej przez Sowietów ojczyźnie. Na ich oczach mordowany był kresowy świat. Uważali za swój moralny obowiązek trwanie wśród kresowych duchów.
Jadwiga była najmłodszym, piątym dzieckiem w rodzinie Tondryków. Miała samych starszych braci. Tondrykowie od kilku pokoleń mieszkali nad jeziorem Narocz, największym jeziorem nie tylko na Wileńszczyźnie, lecz także w całej II Rzeczypospolitej. Ojciec, Wincenty Tondryk (rocznik 1882), po kilkunastu latach pracy w Ameryce kupił za zarobione za...
Irena Chełmicka „Irys” i ppor. Edmund Bukowski „Zbyszek” poznali się w wileńskiej konspiracji. Oboje wykonywali trudne zadania jako kurierzy Komendy Okręgu Wilno AK. Niemal codziennie narażali swoje życie. Po aresztowaniu przez funkcjonariuszy MBP i brutalnym śledztwie, zapadły wyroki – dla „Zbyszka” kary śmierci, dla „Irys” 15 lat więzienia. Podporucznik Edmund Bukowski został zamordowany 13 kwietnia 1950 r. w więzieniu mokotowskim. Jest jedną z trzech pierwszych ofiar komunistycznych zbrodni zidentyfikowanych w 2012 r.
W czasie okupacji niemieckiej „Zbyszek” wielokrotnie podróżował na trasie Wilno–Warszawa. Utrzymywał kontakt z Komendą Główną AK. W mundurze żołnierza armii niemieckiej przewoził meldunki, rozkazy, pieniądze,...