Ostatni szlachcic Wielkiego Księstwa Litewskiego

Polska bez Wilna, Grodna, Mińska, Bobrujska, Nowogródka, Krzemieńca, Lwowa nie jest już dawną Rzeczpospolitą. Utrata Kresów Wschodnich – najpierw części w 1921 roku, a później w 1945 roku już całości – sprawiła, że zostaliśmy pozbawieni wyjątkowych źródeł polskości, a tym samym i tożsamości. Polskim pisarzom emigracyjnym, wygnańcom z ojczystej ziemi, przypadł szczególny obowiązek dbania o zachowanie pamięci o utraconych Kresach Wschodnich dla przyszłych pokoleń. Jednym z nich był Michał Kryspin Pawlikowski.
Michał Kryspin Pawlikowski pochodził z tych samych stron co Florian Czarnyszewicz – ze wschodniej Białej Rusi, Mińszczyzny, ziemi położonej na lewym brzegu rzeki Berezyny. Pawlikowski urodził się w 1893 roku, był o siedem lat starszy od Czarnyszewicza. Obaj pozostawili po sobie niezwykle cenne literackie świadectwa swoich rodzinnych stron. Czarnyszewicz jest autorem czterech biograficznych powieści; pierwsza, najbardziej znana, „Nadberezyńcy”, ukazała się w 1942 roku w Buenos Aires. Pawlikowski opublikował na emigracji dwie autobiograficzne powieści: w 1959 roku w Londynie „Dzieciństwo i młodość Tadeusza Irteńskiego”, a w 1965 roku nakładem paryskiej „Kultury” została wydana jej kontynuacja „Wojna i sezon”.
Czarnyszewicz patrzył na swoją małą ojczyznę znad Berezyny z pozycji drobnego szlachcica zaściankowego, w powieści używał oryginalnego, nieco archaicznego języka mieszkańców szlacheckich kresowych zaścianków, który dzisiaj jest już



Artykuł dostępny tylko dla subskrybentów
SUBSKRYBUJ aby mieć dostęp do wszystkich tekstów www.panstwo.net
Masz już subskrypcję? Zaloguj się
- Możliwość odsłuchiwania artykułów gdziekolwiek jesteś [NOWOŚĆ]
- Dostęp do wszystkich treści bieżących wydań "Nowego Państwa"
- Dostęp do archiwum "Nowego Państwa"
- Dostęp do felietonów on-line
* Masz pytania odnośnie subskrypcji? Napisz do nas prenumerata@swsmedia.pl
W tym numerze
-
Na Uniwersytecie Warszawskim dwaj profesorowie zostali obrzuceni przez studentów kaloszami, a próby rozpoczęcia przez nich wykładów udaremniała urządzana na sali tzw. kocia muzyka. Profesor Piotr...
Żal za tamtą Ukrainą albo „pańskie wytrybeńki”
W moim domu rodzinnym słyszało się dumki kozackie, zwłaszcza gdy dopisywał dobry humor. Mama, przedwojenna harcerka, często je nuciła. Lubiliśmy ich melodie i tajemnicze słowa, które się powtarzały...Henryk Pobożny – najbardziej chrześcijański władca Polski
Takimi słowami określił księcia Henryka II Pobożnego legat papieski Albert Beheim w roku 1241. W tym samym roku, 9 kwietnia na Dobrym Polu pod Legnicą, książę zginął śmiercią męczeńską, broniąc pod...Pchał kulę ziemską, by starczyło miejsca na Polskę
Biało-czerwony znicz i chorągiewkę z herbem klubu Resovia umieścili 1 listopada 2022 roku kibice tego klubu na grobie Józefa Barana-Bilewskiego na zabytkowym cmentarzu komunalnym Pobitno w Rzeszowie...Gdy otwarły się bramy Auschwitz
Książka Szymona Nowaka „Lekarz z Auschwitz” to nie tylko wstrząsające świadectwo zbrodni niemieckiego ludobójstwa. To zarazem prawdziwa historia człowieka, który zimą 1945 roku w niewyobrażalnie...Cisi bohaterowie spod północnych ścian
W minionym roku podjęli się akcji ratunkowych dla łącznie 1090 ludzi. Konkretnych osób, dla których dzień spędzony w Tatrach miał być w ich zamierzeniu tym wyjątkowym. Pełnym wrażeń. Odpoczynku. Z...