Agnieszka Kowalczyk
„Oddałeś naszą świętą niemiecką ojczyznę jednemu z największych demagogów, jakich widział świat. Z całą powagą przewiduję, że ten przeklęty człowiek zepchnie naszą Rzeszę w otchłań i przywiedzie naród do nieprawdopodobnej nędzy. Przyszłe pokolenia będą pana przeklinać w grobie za to, co pan uczynił” – pisał wstrząśnięty niemiecki generał Erich von Ludendorff do prezydenta Paula von Hindenburga po tym, jak ten powołał Hitlera na stanowisko kanclerza Niemiec.
Początki życiowej drogi Hitlera, Austriaka pochodzącego z Braunau, w niczym nie zapowiadały tak spektakularnej kariery politycznej. Przyszedł na świat jako syn urzędnika celnego, który był nieślubnym dzieckiem Marii Anny Schickelgruber, urodzonym przez nią w czasie, gdy służyła u pewnej żydowskiej rodziny. Po dojściu do władzy...
Uchodząca za spichlerz Europy zbożopłodna Ukraina stała się na początku lat 30. ofiarą jednej z największych zbrodni, jakiej dopuścił się totalitarny reżim Stalina. Zmuszanie chłopów do oddawania ziemi i wstępowania do kołchozów, wypowiedzenie śmiertelnej wojny kułakom, przymusowe rekwizycje, podczas których zabierano wszystko, co tylko nadawało się do jedzenia – to kierunek polityki, który legł u podstaw Hołodomoru – morzenia głodem narodu ukraińskiego. W jego wyniku życie straciło co najmniej 5 milionów ludzi, w tym ponad 3,9 miliona Ukraińców.
W czasie gdy podczas wielkiego głodu masowo umierali chłopi, tajna policja sowiecka prowadziła działania wymierzone w intelektualną elitę Ukrainy – w pisarzy, uczonych, artystów, duchownych i nauczycieli, których prześladowano i...
„Gdyby potężny samodzierżca car północy przypuszczał, jakie groźne niebezpieczeństwo kryje się w muzyce Chopina, w prostych melodiach jego mazurków, zabroniłby tej muzyki. To są armaty ukryte wśród kwiatów” – mówił o muzyce Fryderyka Chopina kompozytor Robert Schumann.
Muzyka Chopina była i jest dla nas, Polaków, przede wszystkim żywym wcieleniem tego, co stanowi esencję polskości, co składa się na tożsamość i godność narodu, na jego duchowe piękno. Ignacy Paderewski, wybitny pianista i przyszły premier odrodzonej Rzeczypospolitej, starając się wyrazić istotę muzyki romantycznego twórcy i to, czym była dla żyjących w niewoli, w setną rocznicę jego urodzin (1910) mówił, że w czasach zaborów zabraniano Polakom wszystkiego – „mowy...
W listopadzie 1918 roku Polska budziła się do nowego życia. „Ogień drzemiący iskrą w piersi szarego legionisty był tak silny, czysty i święty, że zdołał płomieniem objąć cały naród, porwać go do czynu, zespolić w szlachetnym wysiłku. Wówczas dopiero na oścież rozwarły się bramy do wolności” – pisała prasa międzywojenna, oddając hołd wszystkim tym, którzy żołnierski szlak do odrodzonej ojczyzny „znaczyli krwią serdeczną” i którzy „złoty sen o niej śnili nawet na śmiertelnych marach”. Odbudowująca się Rzeczpospolita umacniała się i hartowała swego ducha w walce o ściany własnego domu, prowadząc w latach 1918–1921 aż sześć wojen jednocześnie. Wśród nich tę najtrudniejszą i najbardziej dla młodego państwa niebezpieczną – wojnę z Rosją Sowiecką, która miała zdecydować o losach Rzeczypospolitej...
Pierwszy dzień roku 1939 powitał Polaków lekkim przymrozkiem i opadami śniegu. Warszawa pogrążona była jeszcze w głębokim śnie po szalonej sylwestrowej nocy. Minister spraw zagranicznych Józef Beck witał Nowy Rok w Monte Carlo, a prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki w jaworzyńskim zamku myśliwskim koło Zakopanego...
W nocy, 2 stycznia, zmarł w Drozdowie koło Łomży Roman Dmowski, wielki mąż stanu, współtwórca Narodowej Demokracji, wybitny działacz niepodległościowy, delegat na konferencję paryską (1919), sygnatariusz traktatu pokojowego w Wersalu, polityk, który na drodze dyplomatycznej walczył o ustalenie korzystnych dla Polski granic, człowiek wywierający niekwestionowany wpływ na kształtowanie się poglądów politycznych swojego pokolenia.
Najbardziej elektryzującym polskie...