Czym jest... etyka środka
„Chybiać można w sposób rozmaity [...], właściwie zaś postępować można tylko w jeden sposób” – pisze Arystoteles w „Etyce nikomachejskiej”. Właściwie postępować można tylko na jeden sposób: na sposób...
Katechizm inteligenta
-
Czym jest... filozofia
Diogenes Laertios, antyczny historyk filozofii, zaświadcza, iż Pitagoras zwykł porównywać życie człowieka do święta ludowego, w którym jedni uczestniczą po to, aby wziąć udział w igrzyskach...
Czym jest... łaska
Polskie słowo „łaska” bezpośrednio pochodzi od czeskiego „laska”, czyli „miłość, pieszczota, łaszenie się, schlebianie, przymilanie się”. W „Słowniku etymologicznym języka polskiego” W. Borysia...
Czym jest... pasja
Słowo pasja” pojawiło się w tekstach polskich z XVI wieku. Wtedy miało znaczenie wyłącznie religijne, określając cierpienie i mękę Chrystusa, tak jak łacińskie „passio”. Później pasją...
Czym jest... metafizyka
Wydaje się, że odpowiadając na pytanie, czym jest metafizyka, część (większość?) osób odpowiedziałaby, że kojarzy im się ona z duchowością czy religią, a padłyby nawet takie odpowiedzi, że...
Czym jest... pokuszenie
„Pokuszenie” to słowo właściwie nieużywane w dzisiejszej polszczyźnie. Z jednym wyjątkiem. Wypowiadamy je, odmawiając „Modlitwę Pańską” – prosząc Boga, by nas na nie nie wiódł. Ten...
Czym jest... kontemplacja
Pierwotnie łacińskie słowo „contemplatio”, od którego pochodzi termin „kontemplacja”, odnosiło się do oglądania lotu ptaków, by wyczytać z niego bieg swego losu. Później zaś dotyczyło również...
Czym jest... wiedza praktyczna
Sokrates twierdził, że nie posiadał wiedzy o cnocie (gr. arete), gdyż jest ona wiedzą innego rodzaju – praktyczną. Czytamy u Ksenofonta, iż mawiał:, „Ja wcale nie żadnym rozumieniem [...],...
Czym jest... modlitwa
Trudno mówić o modlitwie, trudno o niej pisać. Jest ona doświadczeniem wewnętrznym, bardzo osobistym, intymnym, którym niełatwo się dzielić, dynamicznym, zmieniającym się wraz z tym,...
Czym jest... moralność
Cyceron ma na swoim koncie wiele zasług dla utworzenia łacińskiej terminologii filozoficznej, ukuł również dużo łacińskich odpowiedników greckich pojęć. Jednym z nich jest moralis, słowo...
Czym jest... miłość
Wyraz „miłość” pochodzi od prasłowiańskiego słowa „*mil-ostь”, którego sens ogólnosłowiański to „litość”. Zgodnie z tym w tekstach z XIV i XV wieku rzeczownik „miłość” pojawia się...
Czym jest... sens życia
Sens zdefiniować można, za Józefem Herbutem, jako „to, przez co pewna czynność (jej wytwór) lub stan rzeczy stają się zrozumiałe lub akceptowalne (na płaszczyźnie teoretycznej) albo chciane i ...
Czym jest... paideia
Każda koncepcja człowieka przekłada się na określony model wychowania i kształcenia. Jeśli uznaje się człowieka za psychofizyczną i duchową jedność, to oczywistym się staje, że cel edukacji...
Czym jest... resentyment
„Resentyment” bywa w polszczyźnie terminem często źle rozumianym – jako „re-sentyment”, czyli „powtórny sentyment”, „odradzanie się sympatii do kogoś, ponowne obdarzanie kogoś zaufaniem, a ...
Czym jest... ordo amoris
To nie człowiek jest miarą wszystkiego, co wartościowe, lecz obiektywne wartości są miarą człowieka. To nie człowiek definiuje wartości, lecz one określają ludzkie czyny, kształtują osobę, organizują...
Czym jest... wartość
Słowo wartość” stało się terminem filozoficznym stosunkowo niedawno. Pierwsze teorie aksjologiczne powstały dopiero w drugiej połowie XIX wieku, aksjologia zaś, jako osobny dział filozofii...
Czym jest... światło
„Światło to fala” – pouczają nas doświadczenia Younga i Hertza, poparte całym formalizmem termodynamiki. „To strumień cząstek” – przekonuje nas hipoteza Maksa Plancka. Na pytanie, czym jest...
Kim jest... człowiek
Pytanie o to, kim jest człowiek, należy do najważniejszych pytań filozoficznych, a jego dzieje są w zasadzie tak długie, jak samej filozofii. I nie tylko jej. Pyta o ...
Czym jest... milczenie
Milczenie nie jest brakiem słów, nie jest słów zaprzeczeniem. Ono wiele ma twarzy. Może przybierać sens czegoś absolutnie niewyrażalnego albo tego, co tylko aktualnie nie jest wyartykułowane,...
Czym jest... hedonizm
Termin „hedonizm” pochodzi od greckiego słowa „hedone” oznaczającego „przyjemność, rozkosz”. Hedoniści uznawali przyjemność za dobro i źródło szczęścia, w dążeniu zaś do niej i unikaniu przykrości...Pages
