"Diabeł Asmodeusz" zdejmuje binokle o apostazji narodowej hrabiego Adama Gurowskiego

Od marca 1831 r. działał w Paryżu jako kurier dyplomatyczny z ramienia rządu powstańczego. Tu, po upadku powstania, współtworzył Towarzystwo Demokratyczne Polskie i stał się jednym z głównych krytyków ks. Adama Jerzego Czartoryskiego. Związany był ze środowiskami emigracyjnej radykalnej lewicy, z ich programem spisków, konspiracji i ideą odnowienia walki powstańczej w sojuszu ze związkami karbonarskimi. Wyraz swym radykalnym poglądom dał w jedynym numerze nowego pisma „Przyszłość” wydanego w styczniu 1834 r. Ogromne wrażenie zrobiła apostazja Gurowskiego ujawniona w liście otwartym, we wrześniu 1834 r., rok później uzasadniona broszurą „Prawda o Rosji i buncie prowincji polskich”, której tezy wywołały jeden z najgłośniejszych skandali intelektualnych w dziejach Wielkiej Emigracji i polskiej myśli tej epoki. Postępek Gurowskiego stał się nie tylko tematem licznych wystąpień publicystycznych, ale i wątkiem „Wykładów paryskich” Adama Mickiewicza, w których były spiskowiec znalazł się jako uosobienie „myśli zaprzecznej”, wyraziciel „najpełniejszej teorii materializmu politycznego i systematu burzącego”, który „zdradza tajemnicę filozoficzną caratu, wypowiada ostatnie słowo jego idei filozoficznych”. Otrzymanie amnestii, a następnie pobyt w Rosji w latach 1835–1844 zakończony ucieczką, ale bez radykalnej zmiany poglądów wykładanych w kolejnych dziełach popularyzujących idee panslawizmu, otworzył kolejny etap tułaczki Gurowskiego, która w 1849 r. zaprowadziła go do Stanów