OSTATNIE POKOLENIE NIEPOKORNYCH - NZS w Krakowie 1980–1990

Niezależne Zrzeszenie Studentów było w środowisku akademickim pierwszym masowym ruchem sprzeciwu wobec komunizmu od 1956 r. Powstałe spontanicznie na przełomie 1980 i 1981 r., było studencką odpowiedzią na powstanie robotniczej „Solidarności”, z którą młodzież natychmiast nawiązała bliską współpracę. Wielomiesięczna ogólnopolska batalia o rejestrację NZS zakończona sukcesem spowodowała, że PZPR w szybkim tempie zaczęła tracić dotychczasowe wpływy w większości szkół wyższych. Jednym z ważniejszych ośrodków organizowania się niezależnych studentów był Kraków. Klimat tego miasta i jego mieszkańców, którzy przez cały PRL byli karani przez władze za swoją niepokorną postawę, sprawiały, że tamtejsze struktury NSZ należały do najliczniejszych w kraju – w latach 80. przeszło przez nie wielu znanych dziś i wybitnych ludzi nauki i polityki. Jednym z aktywniejszych działaczy NZS w okresie „karnawału »Solidarności«” był młody wówczas student historii Janusz Kurtyka – zmarły niedawno tragicznie prezes IPN. Dlatego przypominając obecnie dzieje krakowskiego NZS, wspominamy jego sylwetkę i udział w tamtych wydarzeniach. „Pokolenie 1980” – w epoce „karnawału »Solidarności«” Krakowscy studenci wielokrotnie manifestowali tu sprzeciw wobec narzuconego systemu komunistycznego. Stąd też wyszła inicjatywa zakładania Studenckich Komitetów Solidarności, po zamordowaniu przez SB współpracującego z KOR studenta UJ, Stanisława Pyjasa, co wywołało masowe manifestacje w maju 1977 r.