Czy wiedzą sąsiedzi, jak kto siedzi? Wyboista droga do państwa obywatelskiego

Polityczne przedszkole Kim jest obywatel? Jest członkiem społeczeństwa danego państwa, mającym określone uprawnienia i obowiązki zastrzeżone przez prawo i konstytucję. Praworządnym, statecznym obywatelem. Mówimy o prawach i obowiązkach obywatelskich. Mogą być sądy i komitety obywatelskie, straż obywatelska, zorganizowana z osób prywatnych, niefachowców, do doraźnej pomocy władzom, jako instytucje tymczasowe. Wyrazem postawy obywatelskiej są również rozmaite organizacje na poziomie gmin, wsi, miasteczek, skupiające hobbystów, miłośników psów czy zwolenników wspólnego spędzania czasu wolnego. Postawa obywatelska wyraża się w zaangażowaniu w życie mieszkańców ich małej ojczyzny, w jej rozwój i modernizację. W sprawnie funkcjonującym społeczeństwie obywatelskim można mówić o wykształceniu się dbałości o dobro państwa, gdyż dbałość o swój region, o nawet najmniejszą wioskę jest elementem wzmacniającym siłę państwa. W ugruntowanych demokracjach na prowincji, w małych środowiskach zaczyna się polityczne przedszkole. To właśnie aktywność na najniższym szczeblu jest zaczątkiem przyszłej działalności politycznej obywateli szanowanych za zaangażowanie w życie miejscowej społeczności, przynoszące korzyści i splendory. Politycy w Niemczech, Francji czy Stanach Zjednoczonych nie są przynoszeni w teczkach do stolicy jako kumple partyjni, nie są też nauczycielami uniwersyteckimi albo reżyserami filmowymi ze względu na swoją medialną popularność. Helmut Kohl rozpoczął