Co Chińczyk wymyśli

Żyjący na przełomie XVI i XVII wieku angielski filozof Francis Bacon twierdził, że trzy wielkie wynalazki, czyli druk, kompas i proch strzelniczy, bardziej wpłynęły na dzieje ludzkości niż jakakolwiek religia czy wydarzenie natury politycznej. Doprowadziły wedle niego do całkowitego przeobrażenia świata i przejścia Europy od średniowiecza do nowożytności. Uczony nie był jednak w stanie wskazać miejsca i czasu, w których dokonano owych odkryć. W XX stuleciu sprawa wyjaśniła się za sprawą profesora Cambridge –  biochemika i historyka nauki Josepha Needhama – wszystko to, czym ekscytował się Bacon, przybyło na Zachód z Chin. Podobnie jak wiele innych wynalazków, które ukształtowały współczesną cywilizację.

Kiedy w XIX wieku po wojnach opiumowych Europejczycy i Amerykanie wtargnęli do zamkniętego dotychczas przed nimi Państwa Środka, uznali mieszkańców Kraju nad Jangcy za przeraźliwie zacofanych. Wspomniane dwa konflikty zbrojne jasno udowodniły wyższość zachodniego uzbrojenia, a późniejsza ekspansja mocarstw kolonialnych w Chinach swój sukces zawdzięczała w dużej mierze przewadze technologicznej przybyszów nad tubylcami. Maszyny parowe i kolej budziły w Chińczykach zabobonny lęk, podobnie jak druty telegraficzne, jedne i drugie miały rzekomo zakłócać mistyczne energie ziemi. O aparatach fotograficznych mówiono, że do ich konstrukcji cudzoziemcy wykorzystywali wyłupione żywym ludziom oczy. Farmaceutom i praktykom zachodniej medycyny przypisywano wampiryczne i