Poskładać polską opowieść

Jak opowiadać historię, która przeciwstawi się coraz to innym negatywnym przeobrażeniom rodzimej pamięci? A przynajmniej zmniejszy ich wpływy, bo kompletne wyrugowanie wciąż mutującego postkomunizmu umyka perspektywie krótkoterminowej, czyli liczonej w dekadach. „Transformacja” Sławomira Cenckiewicza daje pewną odpowiedź.

Na naszych oczach dokonują się kolejne przeobrażenia polskiej pamięci. Lepiej uchwytne i łatwiejsze do przeanalizowania dla nieco starszych, biorą w posiadanie wyobrażenia i opinie młodszych pokoleń. Spójrzmy choćby na fenomen zmarłego niedawno Jerzego Urbana dostrzegany wśród roczników wychowanych wyłącznie na social mediach – to niezgorszy dowód, że postkomunizm, czy też neokomunizm, wciąż transformuje. O ile ściśle politycznie postkomunistyczna lewica ma zdecydowanie pod górkę od kilkunastu już lat, o tyle znalazła dla siebie miejsce w przestrzeni metapolitycznej – także dlatego, że coraz więcej miejsca oddali jej nadwiślańscy liberałowie. 

Przeprowadzony niemal na kolanach i bez trudniejszych pytań wywiad z Urbanem w „Gazecie Wyborczej” (wrzesień 2020 roku) nieźle ilustrował to zjawisko. Podobnie rzecz ma się z byłymi prominentnymi postkomunistami, którzy znaleźli dla siebie miejsce w europarlamencie jako ludzie Koalicji Obywatelskiej. Długą zrobili drogę od aparatczyków upadającego autorytarnego reżimu do piewców ultraliberalnych i neolewicowych europejskich wartości. Choć ktoś złośliwy mógłby