Komuniści wobec Polskich Sił Zbrojnych

Obietnice towarzysza Bieruta Wytworzona sytuacja postawiła na porządku dziennym sprawę dalszych losów Polskich Sił Zbrojnych. Żołnierze emigracyjnej armii stanęli w obliczu dylematu: wracać do kraju rządzonego przez komunistów czy też pozostać na obczyźnie z nadzieją, że kiedyś Polska odzyska suwerenność. Ze strony Brytyjczyków najbardziej miarodajna w tej kwestii była deklaracja Winstona Churchilla w Izbie Gmin wygłoszona 27 lutego 1945 r. Brytyjski premier powiedział wówczas, iż „Rząd Jego Królewskiej Mości nigdy nie zapomni długu, jaki ma wobec żołnierzy polskich, którzy służyli tak dzielnie”. Wyraził też nadzieję, „że tym wszystkim, którzy walczyli pod naszym dowództwem, będzie można zaoferować przywileje i obywatelstwo imperium brytyjskiego, jeśli zechcą”.Żołnierze 2. Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Z własną inicjatywą uregulowania kwestii związanych z repatriacją Polaków wystąpił na kolejnej konferencji wielkich mocarstw w Poczdamie Związek Sowiecki. Stalin proponował natychmiastowe zerwanie przez mocarstwa zachodnie wszelkich stosunków z rządem polskim w Londynie i przekazanie jego aktywów rządowi powołanemu w Warszawie. Propozycje sowieckie przewidywały ponadto oddanie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod zwierzchnictwo rządu w Warszawie, co przesądzało automatycznie sprawę ich powrotu do Polski. Politycy brytyjscy obecni na konferencji Wielkiej Trójki rozmawiali o przyszłości Polskich Sił Zbrojnych z delegacją rządu w