Nienasycona świata, klęską porażona

Żyjąca na przełomie XIX i XX wieku Maria Czaplicka – badaczka ludów Syberii i zapalona podróżniczka – była „córką swoich czasów i swojej nauki, w dobrym i złym”, jak pisała autorka jej biografii. Jej wielkie zainteresowanie antropologią, etnografią i socjologią sprawiło, że już we wczesnej młodości wzięła udział w wyprawie naukowej nad Don i na Kaukaz, ale prawdziwą sławą okryła się jako organizatorka ekspedycji badawczej na Syberię. 

Maria Czaplicka wyróżniała się imponującą wiedzą etnograficzną, a równocześnie nieprzepartą chęcią dotarcia do tego, co w sferze jej zainteresowań było fascynujące, a zarazem nieodkryte. Była pierwszą kobietą, która wykładała antropologię na uniwersytecie w Oksfordzie i jedną z pierwszych na świecie, która otrzymała doktorat w tej dziedzinie. 

Głodna wiedzy wyrusza w świat

Urodziła się w 1884 roku na Starej Pradze w Warszawie. Tam też chodziła do gimnazjum Anny Jesieńskiej, a potem przygotowywała się do zawodu nauczycielskiego, podejmując studia przyrodoznawcze w Towarzystwie Kursów Przyrodniczo-Matematycznych. Mistrzem Marii stał się wówczas słynny geograf i pedagog Wacław Nałkowski, który jako jeden z pierwszych dostrzegł „jej przenikliwość i intelektualne nienasycenie” oraz zachęcił ją do realizowania własnych ambicji naukowych. Niezwykła determinacja w osiąganiu zamierzonych celów sprawiła, że podjąwszy pracę na Uniwersytecie dla Wszystkich, a potem w Towarzystwie Kultury Polskiej