Obrazy niemieckiej pamięci

Po niedawnym wywiadzie udzielonym przez prezydenta Niemiec, Franka--Waltera Steinmeiera, dziennikowi „Rheinische Post” (6.02.2021) wiele osób na nowo zaczęło sobie zadawać pytanie o pamięć historyczną społeczeństwa niemieckiego, a zwłaszcza jego elit. To zarazem trudne i proste pytanie. Zanim na nie odpowiemy, proponuję szybki przegląd obrazków, które w pewnym stopniu ukazują tę niemiecką pamięć. Nie jest ona ani jednoznacznie podszyta próbą wybielenia, ani specjalnie gorliwa w ukazywaniu całej prawdy historycznej, lecz bywa ciekawa, a nawet, co potwierdza jedna z instalacji artystycznych, estetycznie – w punkt.  Muzeum Pamięci „Cisi Bohaterowie” („Stille Helden”) podejmuje temat Niemców, którzy w różny sposób sprzeciwili się reżimowi nazistowskiemu. Rozpiętość tematyczna sięga od zwykłych obywateli Niemiec, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów (spośród 27 712 Sprawiedliwych wśród Narodów Świata – 638 to Niemcy), po próby zamachu na Hitlera, podjęte przez Georga Elsera czy Clausa Stauffenberga, a także tak spektakularne historie jak ta dotycząca Oskara Schindlera. Wystawa stała składająca się głównie z plansz i zdjęć mieści się w jednym z budynków Federalnego Ministerstwa Obrony w Berlinie. Z perspektywy polskiej tego typu wyodrębnianie wątków wojennych kojarzy się z budowaniem mitu „dobrego Niemca”. Zwłaszcza gdy ma się świadomość, jak chociażby Graf Stauffenberg odnosił się do Polaków. To poczucie pogłębia mnogość publikacji towarzyszących