Dominacja elit sowieckich w warunkach pluralizmu

W momencie, gdy kształtowano obecny ustrój, zagadnieniem kluczowym dla sowieckich elit w Polsce było zachowanie dotychczasowych pozycji, mimo zgody na pluralizm polityczny i rozwój własności prywatnej. Z tych wolności mogły przecież skorzystać grupy spoza sowieckich elit. Rozwiązanie dawało posiadanie kontroli strukturalnej. Dla każdego systemu kluczowe jest zachowanie stabilności. Jej naruszenie, jeśli nie uda się szybko powrócić do stanu równowagi, prowadzi do jego upadku. Komunizm nauczył się zarządzać kryzysami, które były konieczne do jego utrzymania. Kryzysy, zanim wybuchłyby spontanicznie i wyłoniłyby się nowe siły, przyspieszano, by zachować nad nimi kontrolę, dokonać wymiany kierownictwa, które już z poparciem społeczeństwa przywracało równowagę. Dlatego dla komunizmu klasyczne było przechodzenie od okresów „zastoju” oraz „błędów i wypaczeń”, kiedy główną metodę stabilizacji stanowiły represje, do „odwilży”, kiedy dokonywano wymiany kierownictwa i dopuszczano ograniczony liberalizm. Był on konieczny w tym drugim okresie, ponieważ wówczas kluczową metodą stabilizacji stało się kształtowanie opinii publicznej za pomocą mediów i kultury, np. filmów, powieści, poezji, tak by wyznaczone granice, bezpieczne dla systemu, nie zostały przekroczone. Nowa ekipa uzyskiwała legitymizację i mogła zaczynać rządy „od nowa”. W Polsce takie falowanie zdarzało sią mniej więcej co 10 lat. Jedynym problemem, który należało rozwiązać, było zachowanie kontroli nad