Pod znakiem Jaszczurki

Pułkownik Bohun-Dąbrowski dokonuje przeglądu jednej z kompanii wartowniczych w Heilbron, 1947 r. Brygada Świętokrzyska Podczas słynnego marszu bojowego z początku 1945 r. Brygada Świętokrzyska (BŚ) dotarła na tereny Czech. W pierwszych dniach maja 1945 r. jej żołnierze wspólnie z oddziałami 3. Armii Amerykańskiej gen. George’a Pattona walczyli przeciwko ostatnim stawiającym opór oddziałom niemieckim w okolicach Pilzna. W trakcie walk NSZ-owcy wyzwolili kilka miejscowości oraz obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie. Przez następne miesiące brygada stacjonowała w Czechach, stanowiąc nie formalnie – ale faktycznie – część amerykańskich sił okupacyjnych. W połowie sierpnia 1945 r. zakończyły się rozmowy pomiędzy dowództwem BŚ a oficerami US Army dotyczące przyszłych losów jednostki. Podczas ewakuacji sił amerykańskich z zachodnich obszarów Czech cały związek taktyczny NSZ został ewakuowany do Coburga i Karlsfeld k. Monachium, gdzie żołnierze zostali włączeni w skład kompanii wartowniczych. Jeszcze w sierpniu 1945 r. BŚ wystawiła osiem kompanii roboczych. Swe korzenie podkreślano znakiem jaszczurki noszonym na prawym rękawie mundurów. Dowództwo „brygadowych” oddziałów wartowniczych ulokowano w Karlsfeld k. Dachau, a kompanie rozlokowano pomiędzy Monachium, Norymbergą a Coburgiem. W 1946 r. opierając się�na BŚ funkcjonowało już 25 kompanii wartowniczych, które łącznie liczyły ok. 200 oficerów i 6250 szeregowych. Świadczyć o niezgodzie na niewolę