Wyrok w imieniu Moskwy

Zdzisław Nurkiewicz ścigany był od 1 grudnia 1943 roku przez Sowietów, a od stycznia 1945 roku przez komunistyczne władze PRL; wielokrotnie zmieniał nazwisko, miejsce zamieszkania i pracy, nie mógł kontaktować się z rodziną, dziećmi. Zadenuncjowany przez bliską mu osobę, został aresztowany przez SB 12 stycznia 1959 roku. 15 miesięcy przebywał w areszcie do rozprawy sądowej. W czasie śledztwa poddany został potwornym torturom. Ponad 10 lat spędził w więzieniach. Więzienie opuścił ze względu na zły stan zdrowia. Ten wcześniej zdrowy, silny mężczyzna musiał poruszać się o lasce.

1. Patrol kawalerii. Pierwszy z prawej rtm. Zdzisław Nurkiewicz „Noc”, „Nieczaj”, trzeci z prawej por. Adolf Pilch „Góra-Dolina”, Kampinos, wrzesień 1944 rok. (fot. AIPN)

2. Rotmistrz Zdzisław Nurkiewicz „Noc”, „Nieczaj” (w środku) ze swoimi kawalerzystami, obok sanitariuszka Urszula Koczarska „Ula” (później Downar-Zapolska), jesień 1944 roku.

Zielona Góra była w czasach Peerelu stolicą piosenki sowieckiej. „Pust wsiegda budiet słonce” – śpiewano. Wydaje się, że nie bez powodu komuniści wyróżnili tak to miasto. 25 marca 1960 roku Sąd Wojewódzki w Zielonej Górze, po 12 dniach pokazowego procesu, skazał byłego dowódcę 27. Pułku Ułanów Armii Krajowej, kawalera orderu Virtuti Militari, trzykrotnie odznaczonego Krzyżem Walecznych, chorążego/rotmistrza Zdzisława Nurkiewicza ps. „Noc”, „Nieczaj” na karę śmierci. Wyrok został wydany na mocy dekretu Krajowej Rady Narodowej z dnia 31