Czym jest… ironia
W języku greckim eironeía oznacza dosłownie „przestawienie, pozorowanie”, metaforycznie – „udawanie głupszego, oszukiwanie rozmówcy”. W starożytnej Grecji występowała jako jeden z tropów retorycznych. Najbardziej znaną postacią w starożytności, która stosowała ironię i postawę ironiczną, był Sokrates. W zachowanych „Dialogach” Platona dość często stosuje ją wobec rozmówców: stawia się w pozycji głupszego od rozmówcy, często udaje, że nie rozumie i przypisuje większą wiedzę temu, z kim rozmawia. Tym podstępem nakłania go do rozmowy, gdyż rozmówca Sokratesa chętnie chce przekazać wiedzę, którą ma, nic niewiedzącemu Sokratesowi, który chce się czegoś od niego nauczyć. Szybko jednak okazuje się, że kłopotliwe pytania Sokratesa wynikające z uważnego słuchania i wnikliwa analiza Sokratesa udzielonych mu odpowiedzi na temat ważnych idei, których dotyczy rozmowa, pokazują w istocie, jak pozorna jest wiedza tego, z kim Sokrates rozmawia. W trakcie takich dialogów Sokrates, stosując swoją sokratyczną metodę, rozbija gmach pozornej wiedzy opartej na nierzetelnych podstawach, tym zaś, co pozostaje, jest właśnie świadomość głębokiej i pokornej niewiedzy w najbardziej zasadniczych kwestiach odnoszących się do ludzkiego życia i świata.
Ironia polega na tym, że zachodzi sprzeczność między znaczeniem jawnym i ukrytym w wypowiedzi, ale nie jest ona oczywista, dlatego że znaczenie ironiczne, które jest negacją znaczenia jawnego, wywnioskować można tylko z kontekstu i rzeczywistej



Artykuł dostępny tylko dla subskrybentów
SUBSKRYBUJ aby mieć dostęp do wszystkich tekstów www.panstwo.net
Masz już subskrypcję? Zaloguj się
- Możliwość odsłuchiwania artykułów gdziekolwiek jesteś [NOWOŚĆ]
- Dostęp do wszystkich treści bieżących wydań "Nowego Państwa"
- Dostęp do archiwum "Nowego Państwa"
- Dostęp do felietonów on-line
* Masz pytania odnośnie subskrypcji? Napisz do nas [email protected]
W tym numerze
-
Święty Tomasz na pytanie, czy drugi człowiek rzeczywiście jest człowiekiem, odpowiedziałby: no ba! Niech ta pełna prostoty i mądrości odpowiedź będzie przewodnikiem na krętych ścieżkach filozofii...
Ślązacy na preriach Teksasu
Któż nie słyszał o Teksasie, gdzie kowboje z naładowanymi rewolwerami i lśniącymi ostrogami u butów hartowali ducha wśród niekończących się prerii, w zmaganiu z dziką przyrodą i wojowniczymi...Grenlandia, piękna panna na wydaniu
Gdyby odwrócić słynne stwierdzenie byłego szefa polskiej dyplomacji, to Grenlandia jest panną na wydaniu nie dość że piękną (można rzec zielonooką), to w dodatku z ogromnym posagiem. Czyż można się...Czarne łabędzie i stare modlitwy. Przedziwna ślepota Europy
To millenium było w Europie inne niż przed tysiącleciem. Dziesięć wieków temu apokaliptyczne nastroje doprowadziły do niezwykłego wrzenia, które przyniosło niepokój królestwom i herezje Kościołowi. W...Karol Zbyszewski od przodu
Karol Zbyszewski jako historyk interesował się szczególnie XVIII wiekiem, chciał zrozumieć tamte elity, które doprowadziły do upadku potężnego państwa polskiego w środku Europy. Po uzyskaniu...„Dziś Ukraina, jutro Azja” Zbójecki sojusz Kima z Putinem
Zwrot Rosji ku Korei Północnej nie wynika tylko z chęci uzyskania pomocy w wojnie z Ukrainą czy z chęci budowy koalicji państw zdeterminowanych wspólnie walczyć z Zachodem. To również naturalne...