Czym jest.. arche

Pojęcie „arche”, pochodzące z greki, nie jest już aktualnie nieużywane samodzielnie, znamy je jednak z takich wyrażeń jak „archeologia” czy „archetyp”. Od słowa „arche” pochodzą słowa z przedrostkiem „arch-” lub „arcy-”, na przykład arcybiskup, arcydzieło, arcyksiążę, archanioł. W każdym z tych przypadków przedrostek ten oznacza wywyższenie, wskazanie na to, co pierwsze, bo ważniejsze. To jedno ze znaczeń „arche”, terminu polisemantycznego i niezwykle trudnego do sprecyzowania. Wyróżnić w nim można kilka obszarów treściowych: początek (w ujęciu czasowym), podłoże (w ujęciu przestrzennym), prasubstancję (w ujęciu logicznym), jak również władzę i zwierzchność (w ujęciu etymologicznym).

Jak z chaosu wyłonił się kosmos, czyli ład i porządek? Co zdarzyło się na początku czasu, jak powstało i z czego powstało wszystko, co postrzegamy? – takie pytania nurtowały największe umysły starożytnej Grecji i doprowadziły do wyłonienia się pierwszych badań nad „arche”, które dały początek europejskiej filozofii. W Jonii pojawili się pierwsi filozofowie, nazywani też mędrcami, którzy po raz pierwszy użyli słowa „arche” w sensie filozoficznym i dociekaniom nad „arche” świata poświęcili swoje życie.

Co kryje się pod pojęciem „arche” na gruncie pierwszej, jońskiej filozofii przyrody? Było to określenie wieloznaczne, ale ujmowało podstawowe motywy namysłu filozoficznego nad światem. „Arche” oznaczała zarówno początek wszystkiego, jak i prawidło, zasadę, która wszystkim rządzi,