Rosja, rozbiory i wolność. Lekcja dla Rzeczypospolitej

Nie znać historii to zawsze być dzieckiem – gorzką mądrość łacińskiego powiedzenia liberalne elity potwierdzały swoim politycznym infantylizmem przez niemal całe dzieje III RP. Szczególnie jeśli chodziło o kwestię rosyjską i geopolityczne wyzwania, jakie stanowi nasze położenie między Niemcami a Rosją. „Światło i płomień” Richarda Butterwicka, znanego brytyjskiego historyka, badacza dziejów Polski i Litwy w XVIII wieku, to znakomita odtrutka na dziejową amnezję. Autor wprost wskazuje, że rosyjskie ambicje imperialne mogą w pełni rozkwitać tylko kosztem klęski Rzeczypospolitej.
Upadek I Rzeczypospolitej jest jednym z dziejowych toposów, który na dobre wyznacza polskie myślenie o rodzimych dziejach. Rzecz nie tyle w pewnym minimum wiedzy podręcznikowej, która – przynajmniej do niedawna – była oczywista dla bodaj każdego, kto chodził do szkół. Nie mniej istotne są kulturowe uniwersum i wyobrażenia społeczne, które powstały w reakcji na rozbiorową tragedię państwa i narodu polskiego. Jakkolwiek dwuznacznie to zabrzmi: bez rozbiorów nie ma ani Adama Mickiewicza, ani Jarosława Marka Rymkiewicza. Zmartwychwstanie państwa polskiego w 1918 roku, gehenna, jaką przyniósł rosyjsko-niemiecki czwarty rozbiór, powojenne dekady zależności od Moskwy i wreszcie nadto metapolitycznie powikłane czasy współczesne – trzy rozbiory rzucają na to wszystko swój wielki cień, do którego siłą rzeczy przywykliśmy. A przynajmniej przywykli do niego ci, którzy już po 1989 roku



Artykuł dostępny tylko dla subskrybentów
SUBSKRYBUJ aby mieć dostęp do wszystkich tekstów www.panstwo.net
Masz już subskrypcję? Zaloguj się
- Możliwość odsłuchiwania artykułów gdziekolwiek jesteś [NOWOŚĆ]
- Dostęp do wszystkich treści bieżących wydań "Nowego Państwa"
- Dostęp do archiwum "Nowego Państwa"
- Dostęp do felietonów on-line
* Masz pytania odnośnie subskrypcji? Napisz do nas [email protected]
W tym numerze
-
Święty Tomasz na pytanie, czy drugi człowiek rzeczywiście jest człowiekiem, odpowiedziałby: no ba! Niech ta pełna prostoty i mądrości odpowiedź będzie przewodnikiem na krętych ścieżkach filozofii...
Ślązacy na preriach Teksasu
Któż nie słyszał o Teksasie, gdzie kowboje z naładowanymi rewolwerami i lśniącymi ostrogami u butów hartowali ducha wśród niekończących się prerii, w zmaganiu z dziką przyrodą i wojowniczymi...Grenlandia, piękna panna na wydaniu
Gdyby odwrócić słynne stwierdzenie byłego szefa polskiej dyplomacji, to Grenlandia jest panną na wydaniu nie dość że piękną (można rzec zielonooką), to w dodatku z ogromnym posagiem. Czyż można się...Czarne łabędzie i stare modlitwy. Przedziwna ślepota Europy
To millenium było w Europie inne niż przed tysiącleciem. Dziesięć wieków temu apokaliptyczne nastroje doprowadziły do niezwykłego wrzenia, które przyniosło niepokój królestwom i herezje Kościołowi. W...Karol Zbyszewski od przodu
Karol Zbyszewski jako historyk interesował się szczególnie XVIII wiekiem, chciał zrozumieć tamte elity, które doprowadziły do upadku potężnego państwa polskiego w środku Europy. Po uzyskaniu...„Dziś Ukraina, jutro Azja” Zbójecki sojusz Kima z Putinem
Zwrot Rosji ku Korei Północnej nie wynika tylko z chęci uzyskania pomocy w wojnie z Ukrainą czy z chęci budowy koalicji państw zdeterminowanych wspólnie walczyć z Zachodem. To również naturalne...