Roma aeterna, czyli pamiętaj, że jesteś Człowiekiem

Tyle ponoć jest Rzymów, ile osób to miasto ukochało i zgłębiało jego tajemnice. Bo też tyle w nim ścieżek, epok, tropów kulturowo-historycznych. Był więc Rzym starożytny, średniowieczny, barokowy, chrześcijański, epoki risorgimento; Rzym bazylik i kościołów; Rzym mistrzów renesansu; Rzym Michała Anioła i papieży; Rzym Toski rzucającej się z murów Castel Sant’Angelo; Rzym Borgiów i Rzym Mussoliniego. Rzym okrutny, skąpany krwią męczenników, ofiar pożeranych przez bestie w trakcie igrzysk, Rzym z via Appia, przy której ukrzyżowano buntowników Spartakusa… Rzym wielki, wzniosły, monumentalny i Rzym brudny, zatłoczony, brutalny – pełen niezwykłych kontrastów. Antyczna perła świata.

Roma aeterna” – „wieczny Rzym”, mawiali starożytni. Współcześni Włosi kpiarsko i złośliwie twierdzą, że „Roma ladrona” – „Rzym to złodziejka”, nawiązując do legendarnej drapieżności stolicy imperium oraz do bezlitosnego zagarniania przez Rzymian własności innych… Stary czterowiersz mówi:

Roma, se santa sei, Perché crudel se tanta? Se dici che se santa, Certo bugiardo sei!

Rzymie, jeżeliś święty, Czemuś taki okrutny? Jeśli mówisz, że święty, Jesteś zwyczajnym kłamcą!

Niech i kłamie, gdy czyni to w zachwycający sposób… Pod jego zgiełkliwym płaszczem ulicznego ruchu odnaleźć możemy jednak tropy prawdziwe. Wiele z nich prowadzi do świata Rzymu antycznego… Gdybym jednego dnia miał pokazać przyjacielowi starożytny Rzym, to (ponieważ jest to niewykonalne w