Czym jest… dar

U podstaw społeczności ludzkich tkwi idea wzajemnej wymiany. Wymiana między ludźmi jest momentem komunikacyjnym, w którym znakiem komunikacji jest właśnie dar. Staje się on sposobem wyrażenia, że drugi człowiek, ten, któremu ofiarowuje się dar, ma znaczenie, podkreśla jego wartość. Ten, który ofiarowuje jakieś dobro, i ten, który je przyjmuje, uczestniczą we wspólnocie wymiany dóbr, gdyż jeden na rzecz drugiego zrzeka się dobrowolnie swojej własności i pragnie, by ten ją przyjął na własność. 

Wymiana dóbr oraz praktyka darowania, odwzajemniania daru, wdzięczności i ofiary mają bardzo długą historię i sięgają czasów archaicznych. W czasach dawnych kultów religijnych składanie ofiar Bogu było praktyką powszechną. W książce „Esej o naturze i funkcji ofiary” Henri Hubert i Marcell Mauss, dwaj wybitni badacze ludzkich społeczności, zauważają, że ofiara składana Bogu była sposobem człowieka na komunikację ze sferą sakralną. Sam akt ofiarowania sprawia, że nawiązuje się komunikacja, a mówiąc jeszcze ściślej – wytwarza się więź między składającym ofiarę – dar – i obdarowanym – Bogiem. Już w Starym Testamencie odrzucona ofiara Kaina sprawia, że ten czując się wzgardzony przez Boga, zabija swojego brata, któremu zazdrości łaski Boga. Wskazuje to na to, jak ważnym aspektem daru jest jego zdolność do wzbudzania radości i łaskawości. Również ofiary przebłagalne, mające załagodzić gniew Boga, pełnią rolę sprawiania radości Bogu poprzez ofiarę.