O godności człowieka

„Życie trzeba godnie przeżyć, bo jest ono tylko jedno. Trzeba dziś bardzo dużo mówić o wysokiej godności człowieka, aby zrozumieć, że człowiek przerasta wszystko, co może istnieć na świecie, prócz Boga – przerasta mądrość całego świata” – mówił kard. Stefan Wyszyński. Dziś te słowa nabierają nowej mocy.

Z jednej strony żyjemy w czasach, w których wiele mówi się o godnym życiu człowieka, z drugiej jednak, jesteśmy świadkami tego, jak bardzo ludzka godność zostaje szargana, degradowana przemocą, gwałtem, zbrodnią czy kłamstwem. Wszystkim tym, co ją umniejsza, degradując tym samym i umniejszając samego człowieka. Dlatego tak ważne wciąż są o nią pytania: czym jest godność człowieka w swej istocie? Czy właściwie ją rozumiemy? 

Próby rozróżnień i definicji

Zacząć trzeba od tego, że „godność człowieka” jest pojęciem wieloznacznym. Występuje w wielu kontekstach, nie tylko w języku potocznym – choć wydaje się, że dziś już rzadziej, uważana jest bowiem za słowo nieco anachroniczne, a nawet pompatyczne – lecz także w naukach prawnych i politycznych, a rozważana jest szczególnie w szeroko rozumianej filozofii człowieka. Nawet jednak na gruncie filozofii mamy do czynienia z wieloma definicjami godności, które formułowano na przestrzeni dziejów. Niektórzy z badaczy uważają wręcz, że pojęcie godności jest pojęciem pierwotnym, czyli – niedefiniowalnym. 

Filozoficzne rozważania na temat godności sprowadzają się w zasadzie