Antoni Rybczyński
Rusłan Auszew, były prezydent Inguszetii
Rozpoczęta w 1999 r. wojna w Czeczenii wciąż się toczy, na dodatek zmieniła zasadniczo swój charakter. Po pierwsze, antyrosyjska rebelia rozlała się z Czeczenii na cały Kaukaz Północny. Po drugie, deklarowanym celem zbrojnych oddziałów nie jest już niepodległa Czeczenia, lecz islamski Emirat Kaukaski, obejmujący wszystkie republiki regionu, poczynając od wschodu: Dagestan, Czeczenię, Inguszetię, Północną Osetię, Kabardyno-Bałkarię, Karaczajo-Czerkiesję, Kraj Stawropolski i Adygeję. Moskwa z wolna traci kontrolę nad regionem, sytuacja pogarsza się z tygodnia na tydzień. Liczby mówią same za siebie. Latem 2009 r. oficjalnie odnotowano 462 akty przemocy (w całym 2008 r. było ich 265), zginęły co najmniej 442 osoby (w całym 2008 r. – 150)....
Im bliżej wyborów, tym wyraźniej widać, że bój o schedę po Wiktorze Juszczence stoczą Janukowycz z Tymoszenko. Jest już niemal pewne, że na wejście do II tury szans nie ma nikt poza liderem opozycji i szefową rządu. Jeden z ostatnich sondaży (Centrum im. Razumkowa z 2 listopada), istotny, bo uwzględniający tzw. czynnik świńskiej grypy, daje Janukowyczowi 28,9 proc., a Tymoszenko 20,3 proc. „Ten trzeci”, który jeszcze kilka miesięcy temu deptał pani premier po piętach, czyli Arsenij Jaceniuk, liczyć może tylko na 8,2 proc. Pozostali kandydaci są tylko tłem dla głównych graczy.
Na co liczy Juszczenko z ok. 5-procentowym poparciem? Nie brak głosów przekonujących, że chowa w rękawie jakiegoś asa. Czy będzie nim ogłoszenie stanu wyjątkowego i przełożenie wyborów, co może pogrzebać szanse...
Trzymając telewizję, ekipa czekistów trzyma władzę. Prasa, radio i Internet mają znaczenie drugo-, a nawet trzeciorzędne. Aż dla około 80 proc. Rosjan głównym źródłem informacji są trzy ogólnokrajowe telewizje: Kanał Pierwszy, RTR i NTV. Telewizja bije też konkurentów poziomem zaufania społecznego – blisko 50-procentowym. Dla porównania, radio – 8 proc., Internet – 5 proc., prasa – 3 proc. Warto też przytoczyć za BBC garść danych o medialnym rynku Rosji (za 2008 r.). Nakład niezależnego dwutygodnika „Nowaja Gazieta” sięgał ok. 170 tys., a prokremlowskiej „Komsomolskiej Prawdy” – 660 tys. Dla kontrastu, najpopularniejsza TV, Kanał Pierwszy dociera do ponad 98 proc. ze 140 mln mieszkańców Rosji (Internetu używa 18 proc.).
Telewizyjny specnaz
Istnieje niezwykle uproszczony obraz...
Ta bardzo głośna przed dwoma laty sprawa dobrze ilustruje specyfikę rosyjskiego skrajnego nacjonalizmu i rosnącej gwałtownie fali przemocy na tle rasistowskim. Po pierwsze, rośnie liczba ataków z ofiarami śmiertelnymi. Po drugie, tzw. aparatowi ścigania ścigać takie przestępstwa za bardzo się nie chce. Niestabilna sytuacja na Kaukazie powoduje, że rośnie wrogość do „czarnych” (tak pogardliwie Rosjanie nazywają wszystkich mieszkańców Kaukazu i Azji Centralnej). Przybywa zwolenników skrajnych nurtów nacjonalizmu i członków różnych tego typu organizacji. Wynika to z jednej strony z kompleksów Rosjan przeżywających głęboki demograficzny kryzys i obawiających się zdominowania przez innych, a z drugiej – z kłopotów ekonomiczno-socjalnych, szczególnie drastycznych w dobie kryzysu. Władza zamiast...
Rosyjska specyfika
Kryzys w Rosji jest kryzysem dotychczasowego modelu ekonomicznego, a wydarzenia na świecie tylko częściowo mają wpływ na pogarszające się wciąż położenie gospodarki rosyjskiej. Obecne problemy to wynik przede wszystkim błędów popełnionych za rządów Putina, gdy budowano „rosyjski cud gospodarczy” wyłącznie na wysokich cenach eksportowanych węglowodorów – w efekcie dochody z ich sprzedaży to prawie połowa wpływów do budżetu, a branża tworzy aż 30 proc. PKB. Stąd spadek światowych cen ropy i gazu (o ok. 70 proc. w pół roku!) uderza w Rosję wielokroć silniej niż w inne kraje. Zarówno w budżet, jak i wielkie koncerny – Gazprom jeszcze wiosną 2008 r. wyceniano na 350 mld dol., a na koniec roku już tylko na 70 mld dol.
Władze są zmuszone do dewaluacji rubla – nie chcą...