Czym jest… wolna wola
Czy wola naprawdę jest wolna, czy w ogóle istnieje, czy wręcz przeciwnie – wolność woli jest jedynie iluzją, mrzonką podtrzymywaną dla funkcjonowania społecznego ładu? Sam fakt, że do tej pory, pomimo trwającej od dawien dawna refleksji, nie uzyskano w pełni akceptowalnej odpowiedzi na pytanie, czy człowiek w swej woli jest wolny, czy też nie, świadczy o tym, że problem wolnej woli jest jednym z zasadniczych zagadnień filozoficznych.
W tym sporze spotykają się dwa konkurencyjne stanowiska – kompatybilizm i inkompatybilizm. Pierwszy z nich zakłada, że determinizm i wolna wola są do pogodzenia. Jego zwolennicy argumentują to tym – w dużym uproszczeniu – że jeśli przyjęlibyśmy, iż nasze wolne decyzje nie byłyby zdeterminowane, musielibyśmy uznać je za przypadkowe, co z kolei kłóci się z naszym poczuciem, że podejmujemy je na podstawie swych przekonań i pragnień. Musimy więc przyjąć, że wolna wola może istnieć jedynie w świecie deterministycznym. Inkompatybiliści nie zgadzają się z tym, twierdząc, że skoro nasze decyzje są zdeterminowane, to nie moglibyśmy być za nie odpowiedzialni.
Współczesne nauki, na przykład neurobiologia i kognitywistyka, obaliły tezę zakładającą istnienie wolnej woli, a przynajmniej postawiły nad nią wielki znak zapytania. Francis Crick, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny, w swej książce „Zdumiewające hipotezy” napisał wręcz: „Ty, Twoje wybory, smutki, radości, wspomnienia, ambicje, osobowość i wolna wola,
Artykuł dostępny tylko dla subskrybentów
SUBSKRYBUJ aby mieć dostęp do wszystkich tekstów www.panstwo.net
Masz już subskrypcję? Zaloguj się
- Możliwość odsłuchiwania artykułów gdziekolwiek jesteś [NOWOŚĆ]
- Dostęp do wszystkich treści bieżących wydań "Nowego Państwa"
- Dostęp do archiwum "Nowego Państwa"
- Dostęp do felietonów on-line
* Masz pytania odnośnie subskrypcji? Napisz do nas prenumerata@swsmedia.pl
W tym numerze
-
Zarówno życie Mabel Tolkien, jak i jej syna, J. R. R. Tolkiena, przepełnione było nadzieją, jaśniejącą wśród ciemności cierpień. Mabel Tolkien, wbrew wszystkim przeciwnościom życiowym, w heroiczny...
Pekin chce partnerstwa z Putinem i armii gotowej do wojny
Tegoroczne obrady parlamentu w Chinach to konsolidacja władzy prezydenta Xi Jinpinga, zapowiedź głębszego partnerstwa z Rosją i większych wydatków na armię. Co roku na wiosnę w Pekinie zbiera się...Cud kameruńskiej Drogi Krzyżowej
Największe cuda dzieją się zwykle po cichu. Schowane przed uwielbiającym jazgot i rumor światem. W małych miasteczkach. W kątach zapomnianych izdebek. W kolorycie codzienności zwykłych ludzi. Choćby...Obozu niepodległościowego nie stać na plastikowego przywódcę
III RP nie należy do tych szczęśliwych państw, w których prawica rywalizuje z lewicą i spiera się z nią o kwestie społeczne, gospodarcze czy ideologiczne. U nas obóz polski rywalizuje z antypolskim....Biłgoraj 1989. Fragment większej całości. Dokończenie
Gdyby nie przyroda zarastająca z jakimś radosnym rozpasaniem miasto, Biłgoraj wyglądałby na smutny i opuszczony. Nie ożywiają go witryny nędznych sklepów. Wieczorami z cichnącym gwarem ulicy miesza...Powrót marksisty. Jak Daniel Ortega niszczy Kościół katolicki w Nikaragui
Od stycznia 2007 roku Daniel Ortega utrzymuje władzę w Nikaragui poprzez sfałszowane wybory i eliminację limitów kadencji prezydenckiej. Zniszczył opozycję polityczną, stłumił protesty studenckie,...