Za wolność naszą i waszą - Semen Petlura

„Głupim jest polityk, który w młodości nie był socjalistą, a jeszcze głupszy ten, który po trzydziestce nim został” – mówiło się na początku XX wieku. Bardzo wcześnie socjalistą został i Petlura; z tego powodu w 1901 roku wyrzucono go z seminarium duchownego. Dołączył wtedy do działalności rewolucyjnej na rzecz obalenia rosyjskiej hegemonii nad wieloma narodami. Pracował jako nauczyciel i dziennikarz, a po 1918 roku aktywnie walczył z bolszewizmem. W 1918 roku sformował tzw. oddział kozacki, który w tymże roku stłumił w Kijowie powstanie miejscowych bolszewików. W 1919 roku ataman Petlura stanął na czele Dyrektorii – rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej. Od 1919 roku do śmierci w 1926 roku Petlura był dla Ukraińców żywym symbolem walki o niepodległość. Gdy w 1920 roku podpisano sojusz z Piłsudskim, stał się także ikoną polsko-ukraińskiego pojednania. Po porażkach w wojnie rosyjsko-ukraińskiej przyjechał do Polski, gdzie przebywał przez jakiś czas; później emigrował do Francji. W 1926 roku w Paryżu został zabity przez agenta radzieckiego wywiadu wojskowego GPU Solomona Schwarzbarda. Bolszewików nie usatysfakcjonowała jego śmierć fizyczna. Schwarzbard oddał się w ręce francuskiej policji i stanął przed sądem, gdzie proces antysemicie Semenowi Petlurze i ukraińskiemu nacjonalizmowi „wytoczył światowy proletariat”. Morderca oświadczył, że zabił Ukraińca w odwecie za pogromy żydowskie na Ukrainie, których ten był przyczyną. Osiem dni później Schwarzbard został zwolniony, a Petlura